@misc{Hurnik_Elżbieta_Państwo_2016,
 author={Hurnik, Elżbieta},
 abstract={W artykule zrekonstruowano stosunki pomiędzy pracodawcami i służbą, jakie panowały w rodzinie Kossaków, osiadłej w Krakowie w drugiej połowie XIX wieku. Teksty źródłowe stanowi opublikowany przez Kazimierza Olszańskiego w roku 1985 obszerny zbiór listów Wojciecha Kossaka do żony i przyjaciół z lat 1883–1942; wykorzystano ponadto wspomnienia członków rodziny oraz ich przyjaciół i utwory literackie córek Kossaka. Kossakowie (w trzech pokoleniach) byli malarzami tworzącymi sceny batalistyczne i rodzajowe. Wywodzili się ze szlachty, ale tradycje ziemiańskie zespoliły się w tej rodzinie z artystycznym stylem życia. Cieszący się powodzeniem Wojciech, przedstawiciel drugiego pokolenia, podróżował niemal przez całe życie, poszukując nowych zleceniodawców. Utrzymanie krakowskiego domu, dworku zwanego Kossakówką, prowadzenie gospodarstwa, wychowywanie dzieci wymagało pomocy służby składającej się z kilku osób – kucharki, pokojówki, ogrodnika, a także nauczycieli domowych. Córki Wojciecha Kossaka: późniejsza poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska oraz pisarka, autorka satyryczna Magdalena Samozwaniec, otrzymały edukację domową, syn Jerzy, przyszły malarz, kontynuator rodzinnych tradycji, uczęszczał do szkoły. Listy Wojciecha oraz wspomnienia członków rodziny i przyjaciół domu odzwierciedlają stosunek domowników do służących, guwernantek, szoferów malarza, ich wzajemne relacje. Niektórzy służący pracowali w domu Kossaków przez długie lata, ich postacie utrwalone zostały w literaturze – w wojennej prozie poetyckiej Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, we wspomnieniowych powieściach Magdaleny Samozwaniec. Wykorzystane w artykule źródła odzwierciedlają styl życia klasy, która przynależała jeszcze do ziemiaństwa, kontynuowała wiele dawnych obyczajów, chociaż łączyła je z nowoczesnymi formami życia. Relacje ze służbą wizję tę utrwalają.},
 type={artykuł},
 publisher={Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie},
 title={Państwo i ich służba – w świetle listów i wspomnień rodziny Kossaków},
 address={Częstochowa},
 year={2016},
 language={pol},
 keywords={list, ziemiaństwo, obyczaje, służący, Kraków},
}