A1 - Devjatov, Witalij A1 - Michalczyk, Jacek A1 - Potęga, Zygmunt CY - Częstochowa KW - naprężenia własne KW - procesy kalibrowania T1 - Metodologia określenia naprężeń własnych na przykładzie procesu kalibrowania prętów N2 - Naprężenia własne są to naprężenia mechaniczne występujące w wyrobie bez oddziaływania jakichkolwiek sił z zewnątrz. Polegają one na zmianie położenia równowagi atomów, zmianie ich odległości między sobą, a także na zmianie kątów walencyjnych w łańcuchach cząsteczek. Do powstawania naprężeń własnych m. in. prowadzi nierównomierna szybkość chłodzenia poszczególnych warstw w przekroju ścianki wypraski, gdyż powierzchnia ścianki chłodzi się szybciej niż jej środek. Prowadzi to do powstania naprężeń własnych ściskających na powierzchni, natomiast wewnątrz wypraski naprężeń własnych rozciągających oraz ciśnienia szczątkowego wewnątrz wypraski, które powstaje na skutek nadmiernego ciśnienia docisku. W przypadku tworzyw amorficznych prowadzi to do powstania mikropęknięć w warstwie zewnętrznej. Celem pracy jest przedstawienie metodyki określenia wartości naprężeń własnych poprzez budowanie modelu matematycznego dla konkretnego procesu przeróbki plastycznej z uwzględnieniem wpływu temperatury, geometrii narzędzia i prędkości wyciskania na wysokość naprężeń własnych. Do określenia konkretnych wartości naprężeń w wybranych strefach kalibrowanego pręta zastosowano teorię małych odkształceń w powiązaniu z zagadnieniem termo–sprężysto–plastyczności. T2 - The methodology of determining the internal stress on example of process ironing the bars PY - 2010 PB - Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie