No JavaScript support!

To take full advantage of this digital library, please verify if your browser supports JavaScript.

polski

English

dLibra Digital Library

readers on-line: 164

Edition

Export metadata

Favourite positions

Add to Favourites

Add to Favourites

Please login or register to use additional features!

Save this address

Add to bookmarks

Edition description

Krótka historia przemysłu Częstochowy XIX–XXI w.

Show publication content!

Show publication content!

Krótka historia przemysłu Częstochowy XIX–XXI w.

Alternative title:

The short history of the industry of Częstochowa

Sobalski, Franciszek ; Nowak, Marek

Częstochowa ; przemysł ; kapitał ; produkcja ; fabryka ; zakład ; kopalnia ; robotnik

Częstochowa ; industry ; capital ; production ; factory ; plant ; mine ; worker

Pismo recenzowane ; Ziemia Częstochowska ; T. 43 ; s. 39-62

Dzieje częstochowskiego ośrodka przemysłowego omówiono w dużym skrócie, zgodnie z ogólnie przyjętym podziałem na okresy. Na przełomie XIX i XX wieku w przemyśle Częstochowy nastąpił przewrót techniczny, czyli przejście od manufaktury do fabryki, tj. do zastosowania maszyn parowych jako siły napędowej w przemyśle. Już przed I wojną światową Częstochowa pod względem potencjału przemysłowego w Królestwie Polskim lokowała się na trzecim miejscu – po Łodzi i Warszawie. W okresie wojny (1914–1918) przemysł fabryczny w Częstochowie na skutek utraty źródeł zaopatrzenia w surowce i rosyjskiego rynku zbytu, a także rekwizycji maszyn i urządzeń przemysłowych – upadł całkowicie. Po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. przemysł częstochowski został odbudowany. Z kolei podczas II wojny światowej (1939–1945) przemysł Częstochowy poniósł ogromne straty. Wiele zakładów unieruchomiono. Już na początku okupacji kontrolę nad Hutą „Częstochowa” przejął niemiecki koncern „Hasag”. Począwszy od 1941 r., ponad połowa produkcji hutniczej szła na cele wojskowe. W 1942 r. w „Hasagu” (fabryka „Warta”) produkowano części amunicji, takie jak łuski i skorupy granatów. Po wojnie w 1946 r. przemysł został przejęty na własność państwa. Rozbudowywano i tworzono w Częstochowie wielkie zakłady przemysłowe. Oprócz Huty „Częstochowa”, do największych należały zakłady przemysłu włókienniczego: „Ceba”, „Wełnopol”, „Elanex”, „Stradom” i „Warta”. Po transformacji ustrojowej w 1989 r. w Częstochowie, tak jak w całym kraju, przeprowadzano prywatyzację i restrukturyzację przedsiębiorstw państwowych. Nastąpiło przejście od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej. Wiele zakładów przemysłowych ogłosiło upadłość. W związku z tym pojawiło się nowe zjawisko – bezrobocie. Robotnicy byli stopniowo zwalniani, otrzymywali odprawy, zasiłki itp. Na miejsce wielkich i dużych zakładów w Częstochowie powstawały przedsiębiorstwa małe i średniej wielkości, jak na przykład firma włókiennicza „Polontex” S.A. czy firma „Limar” Sp. z o.o. Obecnie w Częstochowie powstają niejednokrotnie nowoczesne przedsiębiorstwa i działy produkcji, których dotychczas nie było, a które mają perspektywy rozwoju. Pojawiają się również inwestorzy reprezentujący kapitał zagraniczny. Ogólnie biorąc, obserwuje się coraz większe zainteresowanie tak krajowych, jak i zagranicznych inwestorów częstochowskim ośrodkiem przemysłowym.

History of industrial center of Częstochowa was briefly discussed according to accepted division into periods. At the turn of XIX and XX century in the industry of Częstochowa technical revolution happened i.e. transition from manufactures into factories, in other words, the use of steam engines as a driving force in industry. Before the First World War Częstochowa was placed third (after Łodź and Warsaw) in terms of industrial potential in the Kingdom of Poland. During the war (1914–1918) factory industry fell completely as a result of the loss of sources of supplies in the raw materials and the Russian market, and the requisition of machinery and industrial equipment. After the war ended and Poland regained its independence in 1918 the Częstochowa industry was rebuilt. In turn, during the Second World War the industry of Częstochowa suffered enormous losses. Many establishments were disabled. At the beginning of the occupation, the control of the “Częstochowa” Steelworks was taken over by the German concern “Hasag”. Starting in 1941 more than half of the steelmaking industry went to military targets. In 1942 in the “Hasag” (“Warta” factory) parts of the ammunition were produced, such as grenade shells. After the war in 1946 the industry was taken over by the state. Great industrial plants were expanded and built in Częstochowa. In addition to the “Częstochowa” Steelworks, the biggest ones were now the factories of the textile industry: “Ceba”, “Wełnopol”, “Elanex”, “Stradom” and “Warta”. After the systemic transformation in 1989 in Czestochowa, as in the whole country privatization and restructure of state-owned enterprises was carried out. There has been a transition from a centrally controlled economy to a market economy. Many industrial plants have declared bankruptcy. As a result, there has been a new phenomenon – unemployment. Workers were gradual release, received severance pay, benefits, etc. Small and medium–sized businesses, such as the “Polontex” textile company and “Limar”, were established in the place of big and large plants in Czestochowa. At present, in Częstochowa, modern companies and departments of production are often raised, which have not been present and which have prospects of development. There are also investors, representing foreign capital. In general, the interest of both domestic and foreign investors in the Częstochowa industrial center is growing.

Place of publishing:

Częstochowa

Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

2017

rozdział

application/pdf

ISSN 0137-4133 ; ISBN 978-83-949305-2-3 ; oai:dlibra.bg.ajd.czest.pl:4609

10.16926/zc.2017.43.02 ; click here to follow the link

pol

CC BY 3.0 PL

Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Location of original object:

Biblioteka Główna Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie