No JavaScript support!

To take full advantage of this digital library, please verify if your browser supports JavaScript.

polski

English

dLibra Digital Library

readers on-line: 38

Edition

Export metadata

Favourite positions

Add to Favourites

Add to Favourites

Please login or register to use additional features!

Save this address

Add to bookmarks

Edition description

Filozoficzny rodowód Pana Cogito (cz. 2)

Show publication content!

Filozoficzny rodowód Pana Cogito (cz. 2)

Alternative title:

The Philosophical Lineage of Mr. Cogito (part 2)

Kozdęba-Murray, Halina

Zbigniew Herbert ; Pan Cogito ; hermeneutyka egzystencji ; symbol ; historiozofia ; sytuacje graniczne ; względność ruchu ; religia ; kultura

Zbigniew Herbert ; Mr. Cogito ; hermeneutics of existence ; symbol ; historiosophy ; boundary situations ; relative motion theory ; religion ; culture

Philosophical Discourses ; T. 3 ; s. 89-110

Niniejszy artykuł stanowi drugą część cyklu rozważań na temat filozoficznego dziedzictwa Pana Cogito, lirycznego bohatera wierszy Zbigniewa Herberta. Samoświadomość tytułowej postaci kształtuje się, podobnie jak w hermeneutyce egzystencji P. Ricoeura, w odniesieniu do świata historii i kultury oraz w relacji do innego. Pan Cogito w obliczu wojny i Zagłady nie potrafi, posługując się kartezjańską metodą dedukcji, w sposób racjonalny udowodnić istnienia Boga i nieśmiertelnej duszy. W myśleniu filozoficznym odwołuje się zatem nie tylko do racjonalizmu, ale także do symbolu, który dokładniej niż ratio ujmuje istotę jego egzystencji. W sytuacjach granicznych bezskutecznie poszukuje konsolacji w Upaniszadach, w filozofii stoickiej czy też w mądrości chasydyzmu. Sceptycznie odnosi się do nowożytnej filozofii przyrody i teorii względności ruchu, przeciwstawiając im Logikę Arystotelesa, a współczesne zamiłowanie cywilizacji zachodniej do magii i gnozy zostaje potraktowane jako wyraz automistyfikacji, a nawet autodestrukcji.

The article constitutes the second part of a larger paper concerning the philosophical heritage of Mr. Cogito, the lyrical subject of Zbigniew Herbert’s poems. The self-consciousness of the title character is formed, quite like in P. Ricoeur’s hermeneutics of existence, in relation to the sphere of history and culture, as well as to the other. Mr. Cogito, when confronted with the war and annihilation, cannot simply use the Cartesian deductive method of reasoning in order to intelligibly prove the existence of God and an immortal soul. Therefore, he refers in his philosophical thinking not merely to rationalism, but also to symbol, which more profoundly than ratio describes the nature of his existence. When challenged by boundary situations, he unsuccessfully attempts to find consolation in the Upanishads, Stoicism, or the wisdom of Chasidism. His attitude towards the modern philosophy of nature as well as to the relative motion theory is that of a sceptic; he juxtaposes them with Aristotle’s Logic. The propensity of contemporary Western civilization to follow magic or gnosis is perceived by him as a sign of self-delusion, or even self-destruction.

Place of publishing:

Częstochowa

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie

2021

artykuł

application/pdf

ISSN 2658-1221 ; oai:dlibra.bg.ajd.czest.pl:6532

10.16926/pd.2021.03.07 ; click here to follow the link

pol

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filozofia (ISSN 2080-2005)

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie

Location of original object:

Biblioteka Uniwersytecka Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie